Nineties Request (1)

Deze week is het Nineties Request op 3FM. Hoe gaan de jaren negentig de muzikale geschiedenis in? Deze blogpost is losjes gebaseerd op Rob Stenders' opmerking van afgelopen vrijdag dat hij moeite had om een top 20 van de jaren negentig samen te stellen. Hij riep luisteraars op om nummers aan te dragen, terwijl hij zelf een paar suggesties de ether in slingerde.

Plaatjes uit de jaren zeventig en tachtig haal je er zo uit: die decennia hebben een onmiskenbaar geluid dat direct te herkennen is. Denk maar aan de lang uitgesponnen progrock van de jaren zeventig of de synthesizer-pop van de jaren tachtig. Daar hoef je de afkondiging van de DJ niet eens voor af te wachten. Voor de jaren negentig is het nog niet zo eenvoudig.

Rock
Gitaarmuziek leek begin jaren negentig een rare spagaat te zitten: gevestigde artiesten gingen massaal op de akoestische unplugged-toer, terwijl zich tegelijkertijd een nieuwe lichting boze, jonge muzikanten opstond. (Grunge dus.) In Engeland ontstond een mengeling van beide stijlen: Britpop. Moderne, maar duidelijk nostalgische muziek, die echter vooral in ons land de geschiedenis in zal gaan als de strijd tussen Blur en Oasis. In Amerika beleefde punk een nieuwe opleving, maar dan wel wat poppier dan voorheen, met bands zoals The Offspring, Green Day en (de eigenlijk meer funk dan punk) Red Hot Chili Peppers. Eindpunt in de jaren negentig: de groter opgezette alternatieve rock van bands als Coldplay, The Smashing Pumpkins en Radiohead. (N.B. Radiohead wordt vaak, zeer ten onrechte, als Britpop bestempeld.)

Dance
Tegenwoordig is het haast niet meer voor te stellen, maar: vóór de jaren negentig bestond er eigenlijk geen dance-muziek. Na de massale toepassing van de synthesizer in de jaren tachtig, werd prompt maar besloten om de rest van de muzikanten ook maar te vervangen door apparatuur. (Een ontwikkeling die bij dance nu eenmaal natuurlijker is dan bij rock.) Begin jaren negentig brak de house-muziek door. Zie bijvoorbeeld onze eigen 2 Unlimited, die eigenhandig de toch wat obscure house omvormde naar eurodance. Moeilijk om voor te stellen dat een act als The Prodigy in de Nineties zo’n groot mainstream publiek kon bereiken.

Rap en R&B
De Nineties was eveneens de periode dat rap en R&B eindelijk de weg naar een groot publiek vonden. Vóór de jaren negentig waren deze muziekstromingen vooral voorbehouden aan een kleine, vooral zwarte doelgroep. Let wel: de nieuwe R&B, een combinatie van soul, popmuziek en een vleugje hiphop. (Niet te verwarren met de oorspronkelijke R&B, rhythm & blues, die opkwam in de jaren vijftig en onder meer terug te horen is als inspiratiebron voor de Rolling Stones.) Eind jaren negentig verloren de hiphop-invloeden aan belang en kwam de nadruk weer wat meer op de soul te liggen.

Boybands/Girlbands
Vaak ten onrechte gezien als exponent van de jaren negentig: boybands en girlbands. Toegegeven: de Backstreet Boys en Spice Girls en hun vele klonen waren ruim vertegenwoordigd in de hitlijsten, maar het idee van muziekproducenten die een paar goed uitziende jongetjes en meisjes bij elkaar zetten zonder dat ze over muzikaal talent hoeven te beschikken, is niet nieuw. De lichtgewicht tienerpop die de groepjes maakte, is duidelijk wél typisch Nineties. Eén troost: zelfs als Celine Dion zo’n liedje doet, is het niet veel beter.

Nederlandstalig
En natuurlijk de Nineties in eigen land. Een Nederlandse band of artiest die in de eigen taal zingt? Tot 1994 was dat bijzonder zeldzaam. Natuurlijk waren er wel uitzonderingen zoals Doe Maar, of volkszangers zoals André Hazes, maar Nederlandse popmuziek werd eigenlijk uitsluitend in het Engels gezongen. Tot in 1994 een zekere oud-winnaar van de Soundmixshow de meeste succesvolle Nederlandstalige single ooit maakte. De carrières van De Kast, Blöf, Volumia, Van Dik Hout, Guus Meeuwis, Acda & De Munnik en nog velen meer? Die waren allemaal niet van de grond gekomen zonder het voorwerk van Marco Borsato.

De uitdaging voor morgen: een lijst van 20 nummers vinden die eer doet aan bovenstaande opsomming.