Lagerhuis: jongeren en participatie

Vandaag hadden een themadag rond werkvormen, waarbij ikzelf een Lagerhuis-achtige variant had voorbereid. De discussies die zicht ontsponnen, waren een groter succes dan ik zelf gedacht had. Vandaar dat ik ze hier nog maar eens presenteer.

1. Laat jongeren zelf het jeugdbeleid maken

Je bent jong en je wil wat. Maar wat dan precies? Wie verzint het jeugdbeleid? Ambtenaren en politici van de gemeente Rotterdam. Zijn dat jongeren?

Kijk naar ons, de nieuwe generatie medewerkers van de gemeente. Wij zijn allemaal hoogopgeleid, woonachtig in (of bij) Rotterdam en (grotendeels) autochtoon. Een combinatie van factoren waarmee al meteen een kloof ontstaat met een groot aantal Rotterdamse jongeren. Kunnen wij ons wel voldoende verplaatsen in de jongeren van Rotterdam?

Weten wij wel wat de nieuwste trends zijn onder jongeren? Zelf heb ik niet zo veel met urban / r&b, wat onder de meeste jongeren wél populair is. Hoe kan ik dan jeugdbeleid verzinnen over een onderwerp als ik niet weet wat er speelt onder jongeren?

De oplossing is simpel: laat jongeren zelf het jeugdbeleid bepalen. De jeugd weet wat er speelt, weet wat nodig is en welke behoeften de jeugd heeft. Laat de financiële controle en verantwoording over aan de gemeente, maar laat de inhoud lekker aan de jongeren zelf.

2. Jongeren participeren alleen als ze er een beloning voor krijgen

Jongeren zijn net mensen. Voor wat hoort wat. Een idee aandragen voor participatie is mooi, maar voor niets gaat de zon op. Een beloning in geld of in studiepunten is wel het minste wat je als jongere mag verwachten. Ben ik te zwartgallig? Ik dacht het niet.

Een mooi voorbeeld is 'Change Your World'. Op het oog is dat een schitterend initiatief: een groep multiculturele studenten wil vooroordelen bij mensen wegnemen door mensen elkaar beter te leren kennen. Ze omschrijven het als "een kijkje nemen in een wereld van andere culturen, religies, seksuele geaardheid of geloofsovertuigingen. Ongeacht onze verschillende achtergronden zijn wij eigenlijk allemaal hetzelfde. We leven allemaal in hetzelfde land, maar we kennen elkaar eigenlijk helemaal niet."

Een schitterend idee natuurlijk. Ware het niet dat de laatste regels van het programma luiden: "We kunnen 10.000 euro verdienen om onze movement te steunen. Word alsjeblieft lid van onze hyves!" Kortom, jongeren willen best participeren en actief deelnemen aan de samenleving, maar er moet wel een beloning tegenover staan.

3. De gemeente moet investeren in burgerparticipatie

De gemeente Rotterdam investeert graag in burgerparticipatie. Participerende burgers zorgen voor een prettiger leefomgeving, voor sociale controle in de wijk, voor grote sociale cohesie en voor een algehele verbetering van het woongenot. Kortom: een participerende burger is een tevreden burger.

Toch laat de participatie van burgers dikwijls te wensen over. Actief meedenken met de gemeente over plannen voor de wijk, het organiseren van evenementen of het betrekken van alle bewoners is vaak slechts voorbehouden aan een klein clubje actievelingen.

Waarom zou de gemeente hier tijd en geld in steken? Waarom de plannen van een handjevol burgers aanmoedigen als het overgrote deel hier blijkbaar geen zin in heeft? Is dat geen weggegooid geld?

Integendeel. Burgerparticipatie wordt dan misschien opgezet door een paar bewoners, maar de hele wijk profiteert ervan. Als één iemand een idee lanceert waar zijn of haar hele straat beter van wordt, wie zijn wij dan om daarmee te stoppen?

Daarom moet de gemeente Rotterdam blijven investeren in burgerparticipatie. De voordelen zijn simpelweg vele malen groter dan de nadelen.

4. Wijkinitiatieven moeten worden voorgelegd aan de rest van de wijk

De gemeente Rotterdam wil de sociale samenhang in de wijken verbeteren. Mensen moeten weer echt een samenleving vormen. Eens in de zoveel tijd komt er vanuit een wijk een idee om daar iets aan te doen, al dan niet geholpen met wat gemeentelijke subsidie. In sommige gevallen pakt dat goed uit, in andere gevallen wat minder.

Nu wil de gemeente natuurlijk dat alleen de haalbare participatie-ideeën uitgevoerd worden. Daarom toetst de gemeente alle wijkinitiatieven. Is het financieel haalbaar? Zouden er wel genoeg mensen op afkomen? Uit alle lagen van de bevolking?

Dat is een bijzonder tijdrovend en arbeidsintensief proces. Dat kan veel en veel simpeler. Leg het gewoon aan de wijk voor. Als iedereen het een goed idee vindt, gaat de (deel-) gemeente het uitvoeren. Een minireferendum in de wijk bijvoorbeeld. Op die manier weet je als gemeente zeker dat dit iets is waar de buurt op zit te wachten.

Een initiatief voor de wijk? Vraag het aan de wijk.

5. Participatiebeleid is te eenzijdig gericht op jongeren

Rotterdam was internationale jongerenhoofdstad van 2009. Een mooi initiatief, met talrijke ideeën voor en door de jeugd. Een bijzonder mooi evenement, dat Rotterdam internationaal op de kaart gezet heeft. Ook een bijzonder goed idee om jongeren op deze manier te laten participeren in de samenleving. Nu het jongerenjaar voorbij is, is het echter hoog tijd om ook de rest van de bevolking hierbij te betrekken.

Volwassenen laten participeren is minstens zo belangrijk. Een groot deel van participatie bestaat uit het verbeteren van sociale contacten in de wijk. Sociale contacten opdoen en bijhouden is voor jongeren een stuk gemakkelijker dan voor volwassenen. Van jongeren mag je verwachten dat ze elkaar voldoende tegenkomen op school, bij het uitgaan of het sporten. Voor volwassenen zijn die stappen niet zo makkelijk te maken.

Als je vanwege werkloos thuis zit, snak je ernaar om sociale contacten op te doen. Dan heb je liever een straatfeest of een barbecue waar je iedereen uit de buurt tegenkomt dan een optreden van een of andere rapper van wie je nog nooit gehoord hebt. Zeg nou zelf, je hebt zelf toch ook liever contact met de hele buurt? Jongeren zoeken elkaar toch wel op.

Participatiebeleid moet daarom gericht zijn op iedereen, niet alleen op jongeren. Daar wordt de hele buurt beter van.