Noorderlicht-trilogie

Tijdens de vakantie in Zuid-Frankrijk heb ik de gelegenheid gekregen om de 'Noorderlicht'-trilogie van Philip Pullman uit te lezen. (Door de auteur zelf 'His Dark Materials' genoemd.) Die lag al een tijdje – sinds januari – op mijn nachtkastje en ik ben er nu eindelijk aan toegekomen. Met de verfilming van vorig jaar nog redelijk vers in het geheugen ben ik vol enthousiasme begonnen aan de ruim 1.100 pagina’s tellende trilogie.

'Northern Lights' ('The Golden Compass' in de Amerikaanse druk, 'Het gouden kompas' in de Nederlandse vertaling) is zonder twijfel het best geslaagde boek van de trilogie. Philip Pullman heeft een fascinerend parallel universum geschapen, met daemons die een fysieke vertegenwoordiging van de menselijke ziel zijn, zigeuzen, aeronauten en gepantserde ijsberen. De alternatieve geschiedenis van de Kerk en het gewijzigde scheppingsverhaal zijn een intrigerende 'what if'. In 'The Golden Compass' probeert het meisje Lyra haar vriendje Roger te redden. Het boek bouwt geweldig op een zinderende climax, een vrij letterlijke cliffhanger.

'The Subtle Knife' ('Het listige mes') is een typisch vervolg: de schaal van de gebeurtenissen is groter, er worden vele nieuwe wezens en werelden geïntroduceerd, inclusief reizigers. Het personage Will Parry uit onze wereld wordt geïntroduceerd, die samen met Lyra een belangrijke rol in het lot van alle universa – niet alleen dat van ons of van Lyra – krijgt toegedicht. De plannen van Lord Asriel zijn werkelijk krankzinnig en kunnen ernstig schofferend zijn voor mensen met een religieuze inslag.

'The Amber Spyglass' ('De amberkleurige kijker') sluit de trilogie af en speelt zich af op de grootst mogelijke schaal. Het kleinschalige verhaal van Lyra die haar speelkameraadje zoekt is verworden tot een strijd tussen alle werelden en alle universa. 'The Amber Spyglass' is iets té veel versplinterd en het is verdomd lastig om alle verhaallijnen te blijven onthouden. (Tip: lees de trilogie in zijn geheel, neem niet te veel pauzes tussen de boeken.) De eindstrijd is episch van aard, maar het duurt erg lang voor het zover is: er worden ongelooflijk veel zijlijntjes uitgezet. Een minpunt in mijn ogen is het relatieve gemak waarin er in dit derde boek tussen werelden gereisd wordt, terwijl er in het eerste boek wordt benadrukt hoe moeilijk en ingrijpend zoiets is.

Gelukkig komen deze initiële minpunten op het einde van het laatste boek allemaal samen in een werkelijk ontroerende, emotionele finale met serieuze gevolgen. Mijn oordeel: de 'Noorderlicht'-trilogie is een fascinerende 'what if', misschien niet geschikte voor de gelovigen onder ons en kent een goede start, een onevenwichtig middenstuk, maar een mooie finale.