De breed uitgemeten stakingen in het openbaar vervoer deze week zijn een protest tegen de bezuinigingen. Of liever: tegen de mogelijke bezuinigingen als de contracten voor het openbaar vervoer aan andere partijen (lees: bedrijven) worden gegund. Dat het ene het andere niet hoeft uit te sluiten, wil ik hier even aantonen.
Bij openbaar vervoer is sprake van twee belangrijke rendementen: maatschappelijk en financieel. Openbaar vervoer is maatschappelijk rendabel als het voor mensen de moeite waard wordt om het eigen vervoer te laten staan. Vanaf een bepaalde dichtheid – voldoende op- en uitstappunten, goede aansluitingen, aantrekkelijke reistijd en dergelijke – worden metro’s, trams, bussen en treinen voor de gebruikers de moeite waard. Bedrijven richten zich echter op het financieel rendement: wanneer vervoeren we genoeg reizigers om winst te maken? Jammer genoeg zit er tussen deze twee rendementen een groot verschil: openbaar vervoer is veel eerder maatschappelijk rendabel dan financieel rendabel.
Dit is een voortdurend terugkerend element in de discussie bij het aanbesteden van het openbaar vervoer. Bij de huidige acties vrezen de vervoersbedrijven dat het gunnen aan een bedrijf ten koste zal gaan van de dienstverlening: slechts de financieel rendabele lijnen zullen overblijven en de overige lijnen zullen verdwijnen. Het maatschappelijk rendement verliest het van het financieel rendement. Aan de andere kant zit geen enkele gemeente (of provincie) erop te wachten om voortdurend financiële ondersteuning te moeten geven om de OV-bedrijven niet te laten omvallen.
De hele discussie kan vermeden worden als de (gemeentelijke) overheid bij de gunning duidelijke eisen stelt aan de dienstverlening. Een minimaal aantal bus- en tramlijnen, de hoogte van de frequenties, voldoende haltes, garanties dat het openbaar vervoer van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat beschikbaar is en dergelijke. Kortom: de overheid stelt de eisen zodanig op dat het maatschappelijk rendement gegarandeerd is.
Als er bedrijven zijn die, bij het voldoen aan deze maatschappelijke eisen, financieel rendabel het openbaar vervoer kunnen exploiteren: prima! Vooral doen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Laat een reactie op dit bericht achter!