Tony Judt – Het land is moe en Hans Achterhuis – De utopie van de vrije markt. Twee boeken die je haast als complementair zou kunnen zien: de crisis waarin de sociaaldemocratie zich bevindt en de onmogelijkheden van het vrijemarktdenken. Terwijl Achterhuis aantoont dat het geloof in de vrije markt op utopisch gedachtegoed stoelt en in de praktijk net zo min kan worden ingevoerd als het communisme, geeft Judt aan dat link, zelfs in de tijden waarin mensen beseffen dat de markt gefaald heeft, hier geen goed antwoord op geeft.
Na de 'gouden jaren' van 1945-1975 verkeert links in een ideologische crisis. Judt moet jonge (Amerikaanse) lezers nota bene eerst uitleggen wat sociaaldemocratie is. Zelfs in tijden van economische crisis, waarin de vrije markt wordt aangewezen als grote schuldige, weet links zijn kans niet te grijpen. Waar moet het heen met links?
Achterhuis richt zich hoofdzakelijk op 'Atlas Shrugged', het invloedrijke werk van Ayn Rand, mentor van onder andere Alan Greenspan, en plaatst de utopische denkbeelden in lijn met andere theorieën en vergelijkt Rand met andere belangrijke denkers uit de filosofie, economie en politiek. De crisis toont op pijnlijke wijze aan dat het neoliberalisme en de vrije markt gefaald hebben. Met andere woorden, waar moet het heen met rechts?
Frans Pollux – Het gelijk van Heisenberg. Het enige fictieboek van de drie, maar de parallellen met het boek van Achterhuis zijn treffend. (Verder een belangrijk plotpunt, dus ik laat het even bij deze beschrijving.) Het uitgangspunt is een grote overstroming, maar uiteindelijk blijkt de voorgeschiedenis van hoofdpersoon Syris veel interessanter. De heerlijk sarcastische Syris en de puzzelstructuur maken 'Het gelijk van Heisenberg' tot een meeslepende roman. (Tip: zet de hoofdstukken op chronologische volgorde en ontcijfer de code.)
Toch worden er wel erg veel plotpunten en -ontwikkelingen bijgehaald die het verhaal wel veel vaart geven, maar minder diepgang. Het dystopische toekomstbeeld van Nederland is fascinerend, maar het uitstapje naar New York voelt overbodig. Ook blijkt de grote overstroming uiteindelijk maar een heel klein onderdeel van het verhaal te zijn; een gegeven waar veel meer mee gedaan had kunnen worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Laat een reactie op dit bericht achter!